تْرَکِنده trækenædo (مصدر فعل) معادل تراکندن
فْرَت fræto ( مصدر فعل) معادل فروختن
تْرَزیtræzi (اسم) معادل کلمة ترازو
بْرِدُ bredo (اسم) به معنی علوفة خشک
ب- استفاده از پیشوند کَر kær به عنوان نشانه در زمانهای ماضی و مضارع ملموس:
کَراِخَتدم
kær exætedomداشتم میخوابیدم
کَراِخَتُمkær exætom دارم میخوابم
با توجه به این که در سال های اخیر در زمینة معرفی مجموعة گویش های زبان لارستانی تلاش های گسترده ای صورت گرفته بهتر است به تفاوت های گویش عماددهی با زبان لارستانی به اختصار اشاره شود. اختلاف درافعال گویش عماددهی و لاری را می توان به چهاردسته تقسیم کرد: (1)
الف- مصادری که تنها در حرف آخر با گویش لاری اختلاف دارند.(قابل ذکر آن که اکثر قریب به اتفاق کلمات خواه اسم یا فعل در گویش عماددهی به ضمه ختم می شود حال آن که در گویش لاری به فتحه ختم می شود):
گویش عماددهی: ترسدهtersedo
گویش لاری:ترسدهtersedæ
معادل فارسی:ترسیدن
دتهdoto
دتهdotæ
دوشیدن
دوتهdu:to
دوتهdu:tæ
دوختن
چدهtʃedo
چدهtʃedæ
چیدن
ب- مصادری که در گویش عماددهی ابتدا به ساکن است و در گویش لاری متحرک:
گویش عماددهی
ترکدهtrækedo
تراشدهtra:ʃedo
خراشدهxra:ʃedo
سرخدهsræxedo
گویش لاری
ترکدهterækedæ
تراشدهtera:ʃedæ
خراشدهxera:ʃedæ
سرخدهseræxedæ
معادل فارسی
ترکیدن
تراشیدن
خراشیدن
ج- مصادری که در یک یا چند حرف یا حرکت اختلاف دارند که خود به چند دسته تقسیم میشوند:
ج-1: تبدیل ow گویش لاری به الف در گویش عماددهی
گویش عماددهی
کاودهka:vedo
ساودهsa:vedo
گویش لاری
کوودهkowvedæ
سوودهsowvedæ
معادل فارسی
کاویدن
ساییدن
ج-2: تبدیل ت گویش عماددهی به تکرار حرف در گویش لاری:
گویش عماددهی
بستهbæsto
خاستهxa:sto
رستدهrostædo
دودهdovedo
گویش لاری
بسَّهbæssæ
خاسَهxa:ssæ
رسَدهrossedæ
دوسَهdovessæ
معادل فارسی
بستن
گزیدن
بلند شدن
دویدن
ج-3: اختلاف در یک یا چند حرف:
گویش عمادده
چکندهtʃækenædo
واکلچندهva:klætʃenædo
اَاُردهæordo
گویش لاری
چاکندهtʃa:kænædæ
کلاچدهkæha:tʃedæ
آردهa:rdæ
معادل فارسی
چکاندن
آوردن
ج-4: اختلاف در دو یا چند حرکت:
گویش عمادده
اَندُهændo
اشتهoʃto
بدهbedo
گلندهgolendo
گویش لاری
اندهondæ
اشتهeʃta
بدهbodæ
گلندهgolænædo
معادل فارسی
آمدن
گذاشتن
بودن
غلتاندن
د- مصادری که به طور کلی با هم تفاوت دارند:
گویش عمادده
اِنen
اِوُونْدهevundo
اِشَاُوندُهeʃæundo
کَشْتُهkæʃto
رَفتُهræfto
گویش لاری
اِسّهessæ
اَوسّهævessæ
اَشَهاِسّهَeʃæessæ
بِسَّهbessæ
چِدَهtʃedæ
معادل فارسی
است
خواستن
توانستن
انداختن
رفتن
بخش دوم مصدر:
مصادر در گویش عماددهی به دو دسته تقسیم میشوند:
الف- مصادری که به تـُه to ختم میشوند مثل: اشتهoʃto(اجازه دادن)، کَشتُه kæʃto (انداختن)
ب- مصادری که به دُه do ختم میشوند مثل: ددهdædo (دادن) خردهxæ:rdo (خوردن)
البته افعالی هم وجوددارند که دارای دو مصدر هستند که یکی به تُهto ختم میشود و دیگری به دُهdo
مانند: ختهxæto
چتهtʃæto
ختدهxætedo
هر دو به معنی خوابیدن
چخدهtʃæxedo
هر دو به معنی پریدنِ
هم چنین مصادری هم هستند که شکل آن تغییر یافته حرفی به حرف دیگر است مانند:
تبدیل حرف ل به حرف ر : تبدیل خِلِدُهxeledo به خْرِدُهxredo هر دو به معنی خریدن که البته هر دو صورت آن در حال حاضر مورد استفاده دارد:
اُمخِلِدُه omxeledo ، اُمْخْرِدُه omxredo هر دو به معنی خریدم
نکتة قابل ذکر آنکه بعضی مصادر در این گویش با افزودن پیشوند مصدری وا به اوّل برخی مصادر دیگر ساخته میشود که معنی را دگرگون میکند مانند:
مصدر خردهxæ:rdo به معنی خوردن که با افزودن پیشوند وا به صورت واخرده va:xæ:rdo به معنی نوشیدن درمیآید؛ هم از این نوعند:
کُشته koʃto ( کشتن) واکُشته va:koʃto ( خاموش کردن )
دِدُه dedo (دیدن) وادِدُه va:dedo (یافتن، پیدا کردن)
علاوه براین وا کاربردهای دیگری نیز دارد از جمله برخی افعال ناگذر را به گذرا تبدیل میکنند:
مثال:
اِشنُستُهeʃnosto (نشستن) واشناسته va:ʃna:sto (نشاندن)
گاهی فعل مجهول میسازد:
مُردُه mordo (مردن) وامرده vʌmordo (خاموش شدن)
و گاهی به معنای تکرار فعل میآید:
گُتُه goto (گفتن) واگُتُه vʌgoto (بازگوکردن)
...واکُردُه va:kordo (دوباره انجام دادن) در افعالی مانند: گرمواکردهُ (دوباره گرم کردن)، سرد واکرده (دوباره سرد کردن)
شُشتُه ʃoʃto (شستن) واشُشتُه va:ʃoʃto (دوباره شستن)
البته مصادری هم وجود دارد که با پیشوند وا شروع میشوند:
واسُستُه va:sosto (برداشتن)
وامُندُه va:mondo (ماندن)
برخی افعال لاری از کتاب ارجمند لار، شهری به رنگ خاک نوشته دکتر وثوقی گرفته شده است.